Page 145 - VIS-boek

Pagina 143

Techniek 2: Formaliteiten

De tweede techniek die vaak met succes wordt gebruikt, is die van het introduceren
van formaliteiten.

Een formaliteit is iets dat alleen gebeurt omwille van de vorm (Van Dale ). Anders
gezegd: bij een formaliteit ligt het accent meer op de wijze hoe een handeling wordt
verricht, dan op de inhoudelijke betekenis van de handeling.

Formaliteiten zijn voor de meeste mensen belangrijk en komt onder andere tot uit-
drukking in het spreekwoord: ‘het is de toon die de muziek maakt’. Met andere woor-
den: ‘het hoe’ is minstens zo belangrijk als ‘het waarom’. Bijvoorbeeld of je volgens de
regeltjes werkt, of je je werk met passie en overtuiging doet, of je plezier hebt in dat
wat je doet, omdat kunde alleen niet voldoende is. Formaliteiten kunnen personen het
idee van veiligheid en vertrouwen geven, omdat het herkenbaar, voorspelbaar en re-
peterend van aard is.

Formaliteiten zijn tevens de spelregels voor de wijze hoe de personen binnen de gege-
ven omstandigheden met elkaar omgaan. Hierdoor is de kans op onaangename ver-
rassingen klein. Formaliteiten zorgen er ook voor dat je niet bang hoeft te zijn dat je
‘buiten de boot valt’. Je rol, positie, verwachtingen en handelingen liggen goeddeels
vast in regels, voorschriften, procedures en dergelijke.

Cliënten, trainees en studenten zijn vanaf het begin opzoek naar formaliteiten. Hoe
sneller een cliënt, trainee of student zich ‘thuis’ voelt, hoe vertrouwder de geldende
formaliteiten ‘aanvoelen’. Dit kan wenselijk zijn, maar dit hangt af van de gegeven
omstandigheden en de na te streven doelen. Anders gezegd: soms is het onwenselijk
dat een cliënt zich te comfortabel gaat voelen.

Toepassingen van de vistechniek: formaliteiten:

Omgangsregels introduceren: Dit gebeurt veelal bij de start van een nieuwe groep. De
groepsleider vertelt wat de geldende gedragsregels (waarden en normen) zijn waar de
groepsleden rekening mee dienen te houden.

Het uitdelen van informatie op schrift (of andere vorm): Cliënten willen graag infor-
matie op papier ontvangen, dan wel in een andere vorm. Dit geeft enerzijds zekerheid
wat er wel of niet gaat gebeuren en anderzijds is het een bewijsstuk dat ‘het echt’ is.

Overeenkomst afsluiten: Het opstellen en ondertekenen van een contract, een overeen-
komst, machtiging of een akkoordverklaring geeft de belangrijkheid aan van het con-
tact. Als ook dat beide partijen zich verplichten om samen te werken aan de realisatie
van de gestelde doelen. Of elkaar geruststellen door de verantwoordelijkheden en ta-
ken duidelijk af te bakenen en te verdelen. Hiermee eindigt de vrijblijvendheid.